Gökyüzüne Merhaba - Bölüm III.IX
Uranüs, güneşten uzaklığına göre 7. gezegendir. Büyüklük sıralamasında 3. gelir. Çapı Neptün'den büyük ancak kütlesi daha azdır. Eski Yunanda, Uranüs cennetin tanrısıdır. Cronus (Satürn), Cyclopedes ve Titan'ın da babası olan Gaia'nın oğludur (Olimpos'da oturan tanrıların ataları). Modern çağlarda keşfedilen ilk gezegendir. 13 Mart 1781'de William Herschel tarafından keşfedilmiştir. Daha önce de pek çok defa görülmüş ama bir yıldız olarak değerlendirilmiştir. 'Uranüs' adı Bode tarafından teklif edilmiş ancak 1850 li yıllardan sonra yagın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Uranüs'ü 24 Ocak 1986'da Voyager2 uzay aracı ziyaret etmiştir. Gezegenlerin çoğunun kendi çevrelerindeki dönüş ekseni yaklaşık olarak ekliptik düzleme diktir. Oysa Uranüs'ün ekseni, bu düzleme neredeyse paraleldir.Voyager2'nin geçişi sırasında Uranüs'ün güney kutbu güneşe bakmaktaydı. Gerçi böyle bir eksen eğimiyle hangi kutbun güney hangisinin kuzey olduğunu söyleyebilmek zordur. Uranüs temel olarak kaya ve değişik buzlardan oluşmuştur, kütlenin geri kalanını (%15'ini) hidrojen ve az miktarda Helyum teşkil eder. Uranüs, Jupiter ve Satün'den daha çok onların çekirdeklerine benzer, ancak sıvı metalik hidrojen içermez (Neptün için de durum aynıdır). Uranüs atmosferi %83 hidrojen, %15 helyum ve %2 metan'dan oluşur.
Gezegenin
mavi rengi, kırmızı ışığın atmosferin üst tabakalarındaki
metan tarafından emilmesi sonucudur. Jupiter'deki gibi renkli
bantların bulunması olasıdır, ancak bu metan tabakası tarafından
perdelenmektedir.
Voyager2, bilinen 5 uydu yanında, 10 yeni küçük uydu daha keşfetmiştir. Halkalar arasında daha pek çok küçük uydunun bulunması olasıdır. Uranüs'ün manyetik alanı garip bir şekilde gezegenin ekseninden 60 derece kadar farklı konumdadır. Bu da eksendeki anormal yatıklığın bir çarpışma sonucu olduğu, gezegenin ekseninin çekirdeğinin dönüş ekseninden daha fazla etkilendiği şeklinde düşüncelere yol açmaktadır. Uranüs, çok berrak ve karanlık gecelerde çıplak gözle belli belirsiz, bir dürbünle ise rahatlıkla görülebilir (Tabi nereye bakmak gerektiğini biliyorsanız.). 20 tane isimlendirilmiş ve bir de yeni keşfedilmiş ve resmen isimlendirilmemiş uydusu vardır.(Uyduları için; Gezegenlerin uyduları bölümüne bakınız.)
|